Ciekawe to zestawienie. DURUM - pszenica twarda to 9,7% a EMMER - pszenica płaskurka to 8,5%

Prawie idealny Paretto :)

Słów parę nieco poza tematem. Jak już wspominałem kilkakrotnie, tzw. "rok bez lata", przy czym nie 1816, lecz raczej kilka "lat bez lata" (535-539) pozostają niezauważane wśród "historyków" jako poważna przyczyna zmian społeczno-gospodarczych, wręcz kataklizmów cywilizacyjnych, na rozległych obszarach Europy północnej, upadku różnych "kultur" i pojawienia się w ich miejsce "kultur" znacznie bardziej prymitywnych, co skrzętnie wykorzystują różni "badacze" do "dowodzenia" tez, przydatnych w polityce historycznej Niemiec. Taki jest zapewne rodowód pojęcia "wędrówek ludów", któremu chyba niesposób zarzucić braku słuszności w sferze faktów, choć można i należy zarzucić taki brak w sferze inerpretacyjnej. W szczególności niesłuszne są oczywiście, kultywowane nadal w oficjalnej "nauce" w Polsce (jako historyk amator "znam" te twierdzenia choćby z teleturnieju "Jeden z dziesięciu"), twierdzenia o porzuceniu ziem obecnie polskich przez "plemiona wschodnio-germańskie" i późniejszym zajęciu przez Słowian, nie wiadomo skąd przybyłych, i "ekspresowym" przez nich zasiedleniu w tempie, którego króliki mogłyby pozazdrościć. Te wschodnio-germańskie plemiona, istnieniu których i ich wędrówek ku cieplejszym krainom trudno byłoby zaprzeczyć, interpretowane są przez rzeczonych "historyków" nie jako plemiona ze wschodniej Germanii (w sensie geograficznym w rozumieniu ustalonym przez Tacyta), lecz jako germańskie w sensie etnicznym i zamieszkujące te tereny w czasach, gdy etnos, nazwany później "germańskim", ledwie co się dopiero uformował w Skandynawii i zaczął rozprzestrzeniać w Europie zachodniej. Celem tej fałszywej kombinacji jest oczywiście m.in. usprawiedliwienie polityki Drang nach osten.

Wolta w stanowisku Peela faktycznie raczej tłumaczona jest w kontekście sytuacji w Irlandii i ten wątek również był obecny w debacie. To zresztą nie był pierwszy raz, kiedy Peel nagle zmienił zdanie na przeciwne do "tradycyjnego" stanowiska Torysów, bo z katolicką emancypacją było podobnie, choć nie był wtedy jeszcze premierem. Disraeli charakteryzował sytuację w opisany sposób, bo taką sobie budował platformę polityczną.

W zasadzie w oryginalnym tekście (bo to drugi tekst powstały ze skrawków wykrojonych z notki o chlebie z Chorleywood) pobieżnie wiązałem ten kryzys Partii Konserwatywnej z biężączką, to znaczy obecnym jej kryzysem. Związek z galicyjskim rodowodem północnoamerykańskiej pszenicy wyszedł przy edycji. Więc dziś mamy dwie dygresje w cenie jednej, połączone zbieżnością dat i treścią przemów Disraeliego.

Fakt podliczyłem i wyszło, w mojej opini, że nawet bardziej dbają o różnorodność ale zwiększają udział 8 podstawowych odmian

>A nas żaden hodowca nie wybiera celowo na podstawie cech, które podobały mu się w przodkach.

Fakt! Ale są "techniki", żeby "wybrać" płeć i "wybrać" zasób po przodkach (dziadkach i dalej). Mam taką obserwację, że płeć jest niezależna od materiału i ekspresji genetycznej zasobów po przodkach (dziadkowie i dalej), a matki i dzieci czują się lepiej jak pierwszym dzieckiem jest dziewczynka. 

Hej,

Arcyciekawy tekst napisałeś, bardzo żałuję, źe nie dotrę na konferencję. 

Chciałbym przy okazji o coś zapytać eksperta :). Co sądziśz o badaniach eksperymentalnych średniowiecznych upraw opisanych w poniższym artykule ?

Dość mocno miesza to w stereotypowej wizji plonów na poziomie 3-4 ziaren z jednego wysianego.

MEDIAEVAL CEREAL YIELDS:  AN EMPIRICAL CHALLENGE Dr. Peter J. Reynolds In press: Acta Medievallana, Barcelona 1998 

http://www.butser.org.uk/medieval%20cereals.pdf

Na chłopski rozum dwie rzeczy proszą o doprecyzowanie. O jakim stereotypie mówimy? Czy chodzi o niekwestionowany albo tylko marginalnie kwestionowany konsensus wśród badaczy? Czy w ogóle ma sens podawanie takiej (średniej?) wartości przy sporym przecież zróżnicowaniu warunków klimatyczno-glebowych w czasowym i przestrzennym wymiarze tego, co nazywamy europejskim Średniowieczem? To jest jednak parę milionów km2 i tysiąc lat, a gdzieś w tym przedziale czasu jakaś "rewolucja rolnicza". Na zapytanie "medieval"+"agricultural revolution" Google Scholar zwraca 12600 wyników.

Nie znam średniowiecznych traktatów o rolnictwie (co nie znaczy, ze ich nie ma), ale posłużę się danymi nieco dawniejszymi.

Warron: „...położenie i rodzaj gleby są tak ważne, że to samo ziarno w jednym regionie daje dziesięciokrotny plon, a w innym piętnastokrotny - jak w niektórych miejscach w Etrurii. W okolicach Sybaris w Italii, jak powiadają, normalny plon wynosi nawet sto (!) do jednego, a podobny plon odnotowano w pobliżu Gadary w Syrii i w okręgu Byzaceny w Afryce. Duże znaczenie ma również to, czy siew odbywa się na dziewiczej glebie, czy ziemi uprawianej co roku (restibilis), czy ugorowanej (vervactum)."

Trochę, ale niewiele później Cyceron szacuje stosunek ziarna wysianego do zebranego na 1:10 w okolicy Leontinum na Sycylii, ale to wynik rekordowy, który należy przypisać wyjątkowej przychylności bogów. Normalnie w pomyślnych latach jest to 1:8. 

Jednakże w następnym stuleciu Columella pisze, że trudno przypomnieć sobie, kiedy uzyskano plon czterokrotny "przynajmniej w większej części Italii". Dlatego ​uważa, że uprawa winorośli jest bardziej pracochłonnym, ale dużo bardziej dochodowym użytkiem, jaki można zrobic z ziemi. Być może ziemia italska (poza Sycylią i Wielką Grecją) nie najlepiej nadawała się pod uprawę pszenicy w tamtym okresie. Trudno rozstrzygnąć, czy Columella był większym realistą, czy też warunki znacznie sie pogorszyły. Rzym w każdym razie, jesli chodzi o zaopatrzenie w pszenicę, polegał na dostawach z Egiptu, a nie na miejscowym rolnictwie. Dlatego w okresie cesarstwa mógł rozrosnąc się do rozmiaru milionowego miasta. W Średniowieczu, kiedy regularny, dalekomorski handel zbożem był tylko wspomnieniem, żadne miasto nawet nie zbliżyło się do takiej wielkości populacji.

Dzięki za odpowiedź. Wszystkie książki naukowe o średniowieczu podają te 3 -4 ziarna z jednego jako fakt bez powołania się na konkretne źródło, Natomiast  Reynolds prowadził badania praktyczne, które wydają mi siędużo bardziej sensowne, mimo wątpliwości. 

Przyjmując najniższą liczbę pędów w roślinie na poziomie trzech i w każdym kłosie 40 ziaren mamy 120 ziaren z jednego wykiełkowanego,

Gdyby inni naukowcy mieli rację oznaczałoby to, że 1 na 30 lub 1 na 40 ziaren zasianych wyrasta. To mi się wydaje absurdem. Nawet jeśli ptaki miałyby większość wydziobać to 3% "przeżywalności" nie brzmi jak uprawa.

Zbiory średniowieczne określa się na poziomie 400kg/ha czyli 40g /m2. Jeśłi jeden kłos waży 1,25g to oznacza 30 kłosów na 1m2 czyli 10 roślin na m2.  Obecnie norma przy słabych glebach to jakieś 160 roślin/m2 .

Generalnie założenia reszty naukowców oparte na wątłych tekstach źródłowych są niewiarygodne, natomiast u Reynoldsa zbytnio zbliżają się do obecnych zbiorów ( dla pszenicy 3-4 tony/ha)

Nie przeliczałem sam, ale z tego, co znalazłem, to na podstawie Columelli (on szczegółowo omawia, ile modii ziarna takiego czy innego zboża należy wysiać na iugerum ziemi takiej czy innej jakości i co sądzą na ten temat wcześniejsi autorzy) można oszacować plony pszenicy w Italii w I w. n.e. na 500 kg/ha, co mniej więcej zgadza się z tą sterotypową średniowieczna wydajnością. Zastrzeżenia metodologiczne do badań lub raczej eksperymentów Reynoldsa wyraził już ekspert (od badan naukowych jako takich, jeśli nie od zbóż ;). Ja zwrócę uwagę na inny aspekt: takie eksperymenty opierają sie na milczącym założeniu, że jeśli my jesteśmy w stanie robić coś środkami dostępnymi w zamierzchłych wiekach, to i ludzie wówczas żyjący mogli robić i na pewno robili to samo. Tak Heyerdahl "udowodnił", że Indianie amerykańscy skolonizowali Polinezję. Tymczasem to nie jest żaden dowód pozytywny. Dam przykład z jakiegoś videocastu z YouTube'a. W porównaniu ze skrzynką na drągach noszoną przez dwóch ludzi taczki są niesamowitym wręcz postepem w technice przemieszczania ciężarów. Chińczycy znali je 2000 lat p.n.e. i w zasadzie nic nie stało na przeszkodzie, aby tak prostym urządzeniem posługiwali się Egipcjanie, Hindusi, Rzymianie, czy budowniczy romańskich kościołów. A jednak poza Chinami nie ma śladu taczek aż do XII wieku! Tak więc plony osiągnięte dzisiaj przez Reynoldsa - nawet gdyby naprawdę dokładnie odwzorował średniowieczną agrotechnikę - niekoniecznie muszą prowadzić do trafnych wniosków na temat przeszłości.

Co do pługu zamiast sochy i koni pociągowych zamiast wołów, to na pewno sprzyjały one ekstensywnemu rozwojowi upraw (przez powiększenie dającego sie obrobić areału i wejście na dotychczas niedostępne uprawie cięższe gleby), ale niekoniecznie wydajności z ha. Bilans i tak był pozytywny, mimo że mniej intensywna uprawa mogła nawet prowadzić do jakiegoś spadku plonów z jednostki powierzchni. Trójpolówka? W sensie bardziej ekonomicznego wykorzystania dostepnej ziemi to jest postęp, ale przy dwupolówce ziemia odpoczywa częściej, co prawdopodobnie lepiej służy plenności zbóż - oczywiście w tych latach, kiedy się je wysiewa.

porównaj.;

https://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/appendix-do-sieg-heil-dioklecjan

Uściślając, ja wnioskowalem (właściwie nie wnioskowałem, bo średni stosunek 1:4 dla pszenicy jest tam podany wprost) z traktatu napisanego jeszcze w starożytności, jako że akurat ten tekst znałem, ale to jest naprawdę szczegółowe, rzetelne i wiarygodne źródło. Columella to nie Pliniusz, który zbierał (nie zawsze krytycznie) wszystkie wyczytane i zasłyszane wiadomości na każdy temat pod słońcem, tylko fachowiec o ścisłej specjalizacji i niemałej praktyce w sprawach rolniczych. Otóż jesli chodzi o ilość wysiewanego ziarna, to pisze on tak: "Iugerum żyznej ziemi zwykle wymaga czterech modii pszenicy; ziemia średniej jakości, pięciu; potrzeba dziewięciu modii płaskurki, jeśli gleba jest żyzna, i dziesięciu, jeśli jest przeciętna”. To daje jakieś 128 kg/ha (podaję cudze wyliczenia, bo mnie wychodzi trochę więcej, ale mogę się mylić) dla pszenicy na żyznej ziemi. Pamiętajmy, że chodzi o "większą część Italii" i że dla Columelli wynik 1:4 to dobry powód, by rozważyć rezygnację z pszenicy na rzecz innych upraw.

Jednym z podobno ważniejszych traktatów średniowiecznych jest "Gospodarstwo" ("Le dite de hosebondrie") Waltera z Henley, ale nie wiem, czy znajdziemy tam tak ładnie podane i przydatne informacje. O ile mi wiadomo, szacunki robi się raczej pośrednio, np. na podstawie zachowanych ksiąg rachunkowych. 

Spójrzmy jednak na interesujący nas okres z drugiej, że tak powiem, strony osi czasu. Hiszpania, wiek XIX. 

A to już są czasy prawdziwej rolniczej rewolucji i zresztą postęp widoczny jest gołym okiem. Jeśli w pierwszej ćwierci XIX wieku średni wskaźnik w tym regionie wynosił 1:5, a przynajmniej raz zdarzył się rok, w którym spadł on do 2,35, to szacunki dla wieków średnich jeśli nawet nie stają się pewniejsze, to przynajmniej nie wydają się absurdalnie niskie.